Thực hiện đề án “Tăng cường tiếng Việt cho học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025” của tỉnh Điện Biên, những năm qua trường PTDTBTTH xã Mường Nhà đã có nhiều giải pháp tăng cường dạy tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số.
Qua đó, học sinh dân tộc thiểu số đã mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trên địa bàn.
Linh hoạt các giải pháp
Xã Mường Nhà là xã biên giới phía nam của huyện Điện Biên, với nhiều dân tộc cùng sinh sống, trong đó có các dân tộc ít người là Hmông; Khơ mú, Lào….. Người dân tộc thiểu số chiếm đa số dân số của xã. Khó khăn lớn nhất của học sinh dân tộc thiểu số khi đến trường là khả năng sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp, học tập. Vì vậy, để các em có thể nói thành thạo tiếng Việt ngay từ lớp 1, trường PTDTBTTH xã Mường Nhà đã lồng ghép nhiều giải pháp linh hoạt trong hoạt động giảng dạy tiếng Việt cho học sinh.
Nhằm nâng cao hiệu quả công tác dạy tiếng Việt cho học sinh trên địa bàn, Trường PTDTBTTH xã Mường Nhà đã cụ thể hóa đề án “Tăng cường tiếng Việt cho học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025” của PGD&ĐT huyện Điện Biên trong thực hiện nhiệm vụ năm học, với nhiều hoạt động đa dạng, phong phú.
Với đặc thù là xã biên giới, có đông người dân tộc thiểu số, Trường đã chỉ đạo các tổ xây dựng mô hình thư viện tại trường; tổ chức ngày hội đọc sách, hội thi giao lưu tiếng Việt giúp các em tự tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp. Mặt khác, trường đẩy mạnh tuyên tuyền tới học sinh với nhiều hình thức như: qua các hội thi, hệ thống loa phát thanh, chương trình măng non của trường, các cuộc họp bản…; phối hợp với chính quyền địa phương vận động cha mẹ học sinh thường xuyên giao tiếp bằng tiếng Việt tại gia đình để trẻ có thêm vốn từ. Giáo viên trực tiếp giảng dạy luôn giúp học sinh hiểu nghĩa của Tiếng Việt, vận dụng vào giao tiếp hàng ngày. Đến nay, học sinh tiểu học dân tộc thiểu số đã mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường.
Đồng thời, Trường cũng chỉ đạo các tổ, GV khai thác sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi; xây dựng mô hình thư viện thân thiện, tạo không gian đọc cho học sinh đảm bảo tạo môi trường học tập thân thiện phù hợp với nội dung giáo dục của từng độ tuổi, từng chủ đề, lớp học. Đến nay, tất cả học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số đều được tăng cường tiếng Việt phù hợp theo độ tuổi. Tỷ lệ trẻ ra lớp theo đúng độ tuổi đạt gần 100%.
Nhiều cách làm sáng tạo
Do đặc thù là trường có đông người dân tộc thiểu số, nên khả năng nói thành thạo tiếng Việt của học sinh còn nhiều hạn chế. Xác định khó khăn này, các thầy cô trong rường đã có nhiều cách làm sáng tạo trong việc tăng cường dạy tiếng Việt cho học sinh.
Nhằm giúp trẻ có thể nói được tiếng Việt ngay từ nhỏ, nhà trường đã phân loại từng đối tượng để có cách dạy phù hợp, đồng thời khuyến khích các cô giáo học tiếng dân tộc để dạy song ngữ cho học sinh. Mặt khác, trường cũng thường xuyên lồng ghép sử dụng tiếng Việt trong tổ chức các hoạt động văn hóa dân tộc, nghe kể chuyện dân gian, đọc thơ, ca dao…, trong đó tập trung vào việc luyện phát âm ngọng cho học sinh.
Xác định tiếng Việt có vai trò quan trọng trong hoạt động dạy và học, thời gian qua Nhà trường đã tăng số buổi học trong tuần ở tất cả các khối lớp để học sinh có nhiều cơ hội cũng như thời gian giao tiếp bằng tiếng phổ thông với thầy cô, bạn bè; tích hợp dạy tiếng Việt trong các môn học, hoạt động giáo dục ngoài giờ, tăng thời gian luyện nói cho học sinh.
Đối với các tổ, khối, nhà trường phân công tổ trưởng, tổ phó chuyên môn chịu trách nhiệm việc tăng cường tiếng Việt cho học sinh tại khối lớp mình. Mỗi giáo viên có kế hoạch cụ thể về chương trình soạn giảng, giờ dạy học, đảm bảo nội dung tăng cường tiếng Việt cho học sinh. Hình thức dạy học theo hướng phân hóa các đối tượng, bám sát đối tượng, phù hợp và phát huy được tính tích cực của nhiều học sinh trong cùng một lớp được áp dụng. Ngoài ra, nhà trường khuyến khích giáo viên tự học tiếng dân tộc để phục vụ công tác giảng dạy.
Nhờ đó, năm học vừa qua, 100% học sinh trong trường biết giao tiếp bằng tiếng Việt, nhất là học sinh khối lớp 1 có khả năng nói tiếng Việt thành thạo. Em Lầu Thị Me, học sinh lớp 4A2 bộc bạch: trước đây, ở nhà, em hay giao tiếp với bố mẹ và mọi người trong bản bằng tiếng Hmông. Khi đến lớp, em biết ít tiếng phổ thông nên gặp khó khăn khi học, nói chuyện với thầy cô, bạn bè. Từ khi được các thầy cô hướng dẫn, giao tiếp, học bài bằng tiếng Việt, vốn từ của em phong phú hơn và giờ em có thể nói, viết bằng tiếng Việt. Năm học 2020 – 2021 em đạt giải Ba Trạng Nguyên Tiếng Việt cấp huyện.
Với những cách làm hiệu quả, năm 2020 Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Huổi Luông được Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong thực hiện đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số.
Đến nay, số học sinh tiểu học dân tộc thiểu số đã mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, học tập, góp phần nâng cao tỷ lệ chuyên cần và chất lượng giáo dục trên địa bàn xã.
Thời gian tới, trường PTDTBTTH xã Mường Nhà tiếp tục chỉ đạo giáo viên duy trì mô hình đọc sách tại thư viện của trường, ngày hội đọc sách và hội thi giao lưu tiếng Việt; khuyến khích các thầy cô giáo đề xuất ý tưởng, cách làm mới về tăng cường tiếng Việt cho học sinh; tăng cường thời gian luyện nói cho học sinh trong các giờ học chính khóa, sinh hoạt đội, sinh hoạt sao nhi đồng. Các tổ lồng ghép hoạt động vui chơi gắn với học tiếng Việt để học sinh thành thạo tiếng Việt, tự tin tham gia hoạt động chung của trường, lớp.
